Президент айрим вазир ва окимларни танид илди

 

Президент Шавкат Мирзиёев раислигида 10 май куни чарм ва ипак саноатини ривожлантириш, аоли бандлигини таъминлаш масалалари муокамаси бўйича видеоселектор йиилиши ўтказилди. Мамлакатимизда кўплаб йирик инвестиция лойиалари амалга оширилмода. Шу билан бирга, тез фурсатда иш ўрни ва экспортбоп масулот яратадиган, юори даромад келтирадиган кичик ва ўрта корхоналар ам керак. Бу борада энг катта имконият мааллий саноат тармоларида. Сўнгги йилларда бу йўналишларда тадбиркорлик учун кенг шароит яратилди. Масалан, чармга ихтисослашган 16 та кичик саноат зонаси ташкил илинди. Янги лойиалар учун 40 миллион доллар арзон ресурс берилди. Ўтган йили чарм саноатида ишлаб чиариш ажми арийб 3 триллион сўмга етган. Лекин шунинг ярми Андижон ва Фарона вилоятларига тўри келган. Тери хомашёси кўп бўлган ораалпоистон, Бухоро, Жиззах, Сурхондарё ва Хоразмда бу кўрсаткич паст. Тармо экспортида бирламчи масулот ўрни юори, тайёр масулот улуши атиги 30 фоиз атрофида. Терини айта ишлаш даражаси ам етарли эмас. Бунда чорвачилик кластерларидан тўла фойдаланилмаяпти. Шу боис энди “Чармсаноат” уюшмаси фаолияти ўзгартирилиб, бу тармоа Хал банки бириктирилади. Вилоят окимлари билан биргаликда, чармга ихтисослашган кичик саноат зоналарида 100 миллион долларлик лойиалар шакллантирилади. Шунингдек, Шароф Рашидов ва Оангарон туманларида чарм кластерлари ташкил илинади. Уларда сув тозалаш иншооти ва бино уриш учун 40 миллион доллар арзон ресурс йўналтирилади. Лойиаларга табиий ва сунъий чармдан масулот чиарувчи хорижий брендлар жалб этилади. Бунинг учун сорсинг компанияларига сарфланган корхона харажатининг 30 минг долларгача исмини оплаб бериш йўлга ўйилади. Чорвачилик кластерларига озуабоп экин учун ер амда зотли орамол учун кам фоизли кредитлар ажратилади. Йиилишда ипакчилик тармои ам атрофлича талил илинди. Охирги йилларда бу йўналишда ам кластер тизими жорий этилди. Жумладан, 74 та пилла-ипакчилик кластери ва 11 та уручилик корхонаси ташкил илинди. Тут майдонлари 40 минг гектардан 55 минг гектарга кенгайди. Буларнинг натижасида пилла етиштириш ажми 2,5 баробар ошиб, 26 минг тоннага етди, ипак масулоти экспорти 3 баробар кўпайди. Лекин ипак уртини парваришлаш, касалликдан салаш агротехникаси етарлича ривожланмаган. Оибатда пилла олишда йўотиш нисбатан кўп. Асосий экспорт алигача хомашё бўлиб олаяпти. Шу боис пиллани чуур айта ишлаш ва тайёр масулот ажмини, мато ва уй текстили увватларини кўпайтириш зарурлиги таъкидланди. Бу орали дунёда ипак масулотлари импортининг 45 фоизи тўри келаётган Европа бозоридан ўрин олиш керак. Пиллачиликда энг долзарб масала – озуа. Бунинг учун янги навли осилдор тут экишни кенгайтириш зарур. Шунингдек, пахта майдонлари четига бир-икки атордан тут экилса, ўшимча озуа манбаи яратилади. окимларга янги тутзорлар ташкил илиш учун 105 минг гектар ер ажратиш топширилди. Бу ерлар лотларга бўлиниб, аукцион орали аолига берилади, аукционда ернинг бошланич нархи 10 фоиз этиб белгиланади. Банд бўлмаган аоли, жумладан аёллар мономарказлар ва пиллачилик кластерларида иса курсларда ўитилади. Шу пайтгача пилланинг харид нархи пастлиги учун одамларда манфаатдорлик паст эди. Президентимизнинг куни кеча имзоланган ипакчиликни ривожлантиришга оид фармонига кўра, пилланинг харид нархи 25 фоизга оширилди. Пиллакорлар даромад ва ижтимоий солилардан озод илинди, тутзорлар учун ер солиининг 10 фоизи тўланадиган бўлди. Тармода самарадорликни оширишнинг яна бир йўли – муобил усулларни ўллаш. Масалан, Хитойда канакунжут уртини парваришлаб, ипак олиш кенг йўлга ўйилган. Бу янги йўналишни ўзимизнинг илим шароитимизга мослаб, татби илиш мумкин.