Барлос уруи тарихи | O'zbek urug'lari

 

"Ўзбек урулари" кўрсатуви "Ўзбекистон тарихи" телеканали Ўзбекистон республикаси тарихи шавкатли номларга бойдир. Шунингдек, хо дунёвий илмлар бўлсин, хо диний илмлар бўлсин бизнинг юртимиздан боша еч бир удудда учрамайдиган даражада кўп алломалар етишиб чиан. Биз бу буюк аждодларимиз ал-Бухорий, ат-Термизий, Амад Яссавий, Баоуддин Нашбанд, ал-Хоразимий, Беруний, ибн Сино, Навоий, Улубек, Бобур ва бугунги кунда бутун дунёга машур боша Шар донишмандларини ёд этамиз амда улар билан фахрланамиз. Биринчи Президентимиз биргина имом ал-Бухорий аида шундай деганлар: Имом ал-Бухорий азратлари нафаат ўзбек хали, балки бутун мусулмон оламининг фахр-ифтихоридир. Ул табаррук зотнинг аёти том маънодаги илмий ва инсоний жасорат, букилмас ирода, сўнмас эътиод тимсоли деб таърифлаганлар. Бу бежизга эмас. Муаддислар султони, Расулулло соллаллоу алайи васаллам адисларининг «табиби», набавий адисларнинг саиларини ажратиб, улардан уръони каримдан кейинги иккинчи ишончли манба саналмиш «Саии Бухорий» номли адислар тўпламини тузган бу улу аллома, имомуд-дунё, олимлар пешвосининг номи бутун дунёда машур ва маълум. Бухорийнинг «ал-Жомеъ ас-саи»и Алло таолонинг китобидан кейинги Исломнинг энг улу ва афзал китобидир. озирги кунда бу китоб одамлар учун энг олий санаддир. Мамлакат рабари аоний таъриф берганидек, «Имом Бухорий азратлари нафаат ўзбек хали, балки бутун мусулмон оламининг фахр-ифтихоридир. Имом Бухорий азратларининг «Ал-Адаб ал-муфрад» (Одоблар хазинаси) асари илм али ўртасида жуда машур ва мўътабарли китоб бўлиб исобланади. Имом Бухорий бу китобда 1322 та одоб-ахлоа доир адиси шарифни 644 бобда ривоят илганлар. Аксарият олимларининг айд этишларига «Ал-Адаб ал-муфрад» китоби одоб ва ахло аидаги Расулулло алайиссаломнинг одобларини ўзида жамлаган ва исломий, инсоният тартиб оидаларини тариб этади. Имом Бухорийнинг бу муборак асарлари ўз мавзусига мувофи ота-онани урмат илиш ва уларга яхшиликда бўлиш, уларга асло о бўлмаслик, ота-она дуосини олиш, уларга силаи рам илиш, ариндош урулар билан чиройли муносабатда бўлиш, фарзандлар тарбияси, уларга рам-шафатли бўлиш аида, ўни-ўшнилар аи, одамларга очи черада муомала илиш, мискин ва бечораларга ёрдам бериш, зиёрат илиш одоблари аида, одамларга озор бермаслик, бемор кишиларни кўришга бориш аидаги адиси шарифлар зикр этилиб, уларга чиройли усулларда шар битилган. Хулоса илиб айтганда ушбу китобни ўиш, ўрганиш орали одоб-ахло аидаги тушунча ва тасаввуримиз камолатга етади. Бу китоб оилаларда фарзанд тарбияси ва уларни баркамол инсон бўлиб етишишларида муим дастурул амал бўлиб олади. Имом Бухорий бутун аётларини, интилиш ва аракатларини адис илмига бахшида этган эдилар. Жуда оз ухлар, уйудан ташари пайтларда эса атрофдагилар у кишини ё устозлардан адис эшитаётган ёхуд ёзиб олаётган, ё ўзлари шогирдларга адис айтаётган, ё ёлиз ўтириб, ўлда алам билан жамлаган адисларининг нодир жойларини айд этиб ўтирган олда кўрар эди. У кишининг ар бир куни илм олувчи, таълим берувчи ва китоб таълиф илувчи маомида ўтарди.