Мекемтас Мырзахметлыны зерттеу ебектерінде абайтану мен мхтартану, бауыржантану, иасауитануды, Абайды аынды зертханасыны жайы, аын мрасыны рухани нр алан айнар кздері, Абай мрасыны шыыспен байланысы 1965 жылдан бастап тере зерттеле бастады. Абай мрасындаы мораль философиясыны негіздері оны ислама, адамгершілік мраттарына атысты зерттеліп ашылды. араханидтер заманынан бастау алан кемел адам мселесі Жсіп Баласаниды “таду білік” дастанында амтылып, Иасауиді “хал ілімі” (камили инсани) арылы негізделіп, Абайды “толы адам ілімі” арылы дстрлі жаласты тауып даму жолдары жуанмртлік, яни иманигл(ш сю) жайындаы Абай танымдары негізінде талданып‚ бір жйеге тсірілді. Мырзахметлы кеестік кезеде-а патшалы Ресейді азастанда жргізген миссионерлік саясаты негіздерін шкерелеп (“аза алай орыстандырылды”, 1993)‚ аза жеріндегі топонимдер мен антропонимдерді саяси-леуметтік сырларын ашып, оамды ой-санаа ыпал етті. Абайтану мен мхтартануды ылыми негізді арым-атынасын зерттеді. Абай шыармаларын жаа ырынан талдап, ондаы айтылмай келген шыысты мселелер мен танылмай келген ойларды, шыысты термин сздерді бгінгі кн талабы трысынан жааша орытып, ылыми айналыма тсірді. Сондай-а аза дебиетіні трлі салаларынан мамандар даярлап, отыздан астам кандидат диссертация оратты.
